Nhiều bạn lầm tưởng page tụi mình anti-fanservice thì bạn nhầm to nhé 
. Nếu bạn search từ khoá “Fanservice” trên page sẽ hiện ra 2 results tụi mình đã cover chủ đề này từ lâu. Sẽ để link dưới phần cmt.
“Fanservice Có Làm Hỏng Một Bộ Anime ?” – Ad Suba viết vào 18/02/2022 (3 năm trước).
“FANSERVICE KHÔNG CÓ TỘI!” – Được viết bởi mình vào 27/08/2021 (4 năm trước).
Tụi mình hoàn toàn ủng hộ “freedom of expression”, bất kể có về vấn đề hay chủ đề gì, nhưng tất nhiên phải trong khuôn khổ cho phép của văn hoá mỗi nơi, và chuẩn mực nhất định trong xã hội hiện đại. Lấy vd ở trong thư viện mà bạn lôi kèn trống làm um sùm, ảnh hưởng đến mọi người chẳng hạn, bạn đâu thể kêu đây là đất nước tự do nên t có quyền làm thế? Hay sinh sống trong lãnh thổ Việt Nam thì KHÔNG BAO GIỜ được quyền ủng hộ đường lưỡi bò rồi kêu “đây là quyền tự do ngôn luận của t”.
Mặt khác, đây là điều quan trọng, “freedom of expression” cũng bao hàm cả quá trình sáng tạo nghệ thuật (creative process) của một production, của những người tham gia sáng tác nghệ thuật. Trong context anime thì đấy là giai đoạn sản xuất cho đến khi tạo ra thành phẩm chuyển thể.
Điều này ko chỉ gói gọn trong anime mà cả ngành CN manga cũng là điều rất bình thường, khi một mangaka lên sườn bộ truyện, hoặc tạo ra những thay đổi lớn ở tác phẩm thì đều tham vấn ý kiến editor bộ truyện để đưa ra những thay đổi phù hợp với tệp khán giả nhắm đến. Bạn sẽ thấy các bộ manga thường có khảo sát thăm dò người đọc xem họ thích nhân vật / arc nào nhất trong truyện. Tuy vào độ yêu thích của nhân vật mà mangaka sẽ có “biện pháp” riêng khác nhau để xử lý.
Nghĩa là, những người thực hiện có toàn quyền “xào nấu” nguyên tác cho đúng với tầm nhìn của họ, của production, hoặc định hướng lại và lựa chọn những cách tiếp cận khác nguyên tác theo ý định của uỷ ban sản xuất. Uỷ ban là bên đầu tư góp vốn để hiện thực hoá một bộ anime, trong khi tác giả không phải bỏ ra một đồng nào, thì nghiễm nhiên quyết định của họ sẽ là điều quan trọng nhất.
Đối với những production lớn, họ sẽ mời tác giả để tham vấn trực tiếp, và tuỳ vào uỷ ban / nsx, tác giả sẽ có những quyền hạn nhất định khi tham gia một production. Và khi tác giả đã “ký kết” với bên NSX, là họ đã “giao phó” QUYỀN chuyển thể cho bên thực hiện (có contract rõ ràng). Tác giả có quyền đồng ý, góp ý cho uỷ ban, cho production staff để đi đến middle ground, thậm chí có quyền từ chối chuyển thể nếu thấy định hướng ko phù hợp (đây vẫn là cái quyền của tác giả). Một khi anime đã đi vào sản xuất rồi thì “tiền trao cháo múc”.
Ở đây cần phân biệt rõ ràng, nguyên tác là nguyên tác, mà chuyển thể là chuyển thể. Chuyển thể phải bám sát 1:1 với nguyên tác ko bao giờ là điều bắt buộc, mà họ có thể xén mất, cắt đi, hoặc thêm thắt vào những yếu tố, chi tiết ko có trong nguyên tác cho phù hợp với tầm nhìn của họ (lấy vd tác phẩm Violet Evergarden của KyoAni đã thay đổi rất nhiều so với nguyên tác).
Nếu production thay đổi quá xa nguyên tác, thì đây là canh bạc mà họ phải chịu trách nhiệm nếu anime bị chê, tẩy chay – như phong cách Hollywood mà Ryuu Nakayama đã mang vào CSM khiến đa phần khán giả Nhật quay lưng. Nhưng nếu thành công, thì họ thắng lớn, và sẽ được nhắc đến như những nghệ sĩ tài giỏi.
Tất nhiên, sự cân bằng giữa “tôn trọng nguyên tác” và “thay đổi cho phù hợp tầm nhìn” vẫn là điều quan trọng, để góp phần nâng tầm thêm cho giá trị tác phẩm. Vd trong Frieren, ta có trích đoạn khiêu vũ giữa Stark và Fern, manga chỉ có vài panel nhưng lên anime thì họ mở rộng hẳn ra thành câu chuyện nhỏ hoàn chỉnh: Fern ban đầu lo sợ, nhưng khi được Stark “dẫn dắt” từng bước nhảy, nỗi lo dần tan biến khiến Fern tự tin hơn, và phân đoạn này cũng củng cố cho sự “đáng tin cậy” của Stark trong vai trò là “tấm khiên” bảo vệ cho nhóm, đồng thời tô điểm thêm cho chemistry giữa Fern và Stark. Đây là những chi tiết đc mở rộng trong anime mà manga đâu có nếu như chuyển thể 1:1 ?
Việc bạn đòi hỏi production phải làm theo ý bạn ngay từ trong khâu sản xuất (vd họ chủ ý thay đổi điều gì đó của nguyên tác mà bạn ko thích) là bạn đã xâm phạm quyền “freedom of expression” của họ. Hãy cứ hình dung đến nhà hàng, ngồi xem đầu bếp chế biến nấu ăn mà hễ tí là “bỏ nhiều muối quá, sao ít đường vậy, vv … ” thì đầu bếp sẽ cảm thấy thế nào? Bạn đang nấu hay họ nấu? LET THEM COOK.
Còn chuyện một bộ phận lo sợ “censorship” từ văn hoá phương Tây rồi nghĩ “ko khéo Nhật cũng đi theo” là hành động rung cây doạ khỉ. Thị trường anime – manga Nhật Bản vốn là thị trường rất đặc thù, tách biệt so với guồng máy của Hollywood. Chục năm nay vẫn như vậy, vững như kìm ba chân, không hề lay chuyển với áp lực từ các chủ nghĩa c ực đ oan ở phương Tây.
Bằng chứng là mùa này ta có Dress-Up Darling S2, hoặc AotS của mình là Takopii no Genzai với chủ đề nặng nề về blhđ, bối cảnh đặc biệt về trẻ nhỏ – nhưng bạn có thấy production họ “nhẹ tay” với bất kì hình ảnh khó xem nào ko?. Hay như Nukushi animation (vốn là bộ ecchi nặng đô) vẫn đc trình chiếu trên sóng truyền hình.
Đa dạng về chủ đề, thể loại đã, đang và sẽ mãi là thế mạnh của anime – manga, giúp nét văn hoá Nhật Bản thâu tóm cả thế giới, và ngày càng mở rộng hơn thì dễ gì họ chịu chùn bước trước những lời dèm pha của bộ phận còn chưa chắc đã bỏ tiền túi ra ủng hộ? Trong khi chính những fan “trung thành”, yêu thích sự đa dạng, sáng tạo của loại hình nghệ thuật này đã gắn bó với anime – manga từ rất lâu, tạo thành thế lực giúp anime – manga đạt được chỗ đứng như hiện tại.
Có điều buồn cười là 10 năm trước mình cũng nghe nhiều người lo sợ anime – manga bị kiểm duyệt, bị văn hoá cùng những suy nghĩ c ực đ oan từ phương Tây đè đầu cưỡi cổ (cứ như thể cái gì xuất hiện ở phương Tây là sẽ áp đặt mọi nơi của thế giới vậy), và giờ thì điều này vẫn chưa xảy ra, đợi thêm bao lâu nữa thì chưa biết .
