Đây là bài tổng quan thứ hạng về đa phần các anime studio ở Nhật dưới góc nhìn CHỦ QUAN của mình (biết đến anime từ năm 2007 cho đến giờ thì cá nhân mình cũng trải qua nhiều thăng trầm ngành CN anime biến đổi).
Ở đây mình chỉ đánh giá ngắn gọn về năng lực ở thời điểm hiện tại và tiềm năng tương lai của studio. Mình không đặt nặng tầm ảnh hưởng hay đóng góp của họ trong quá khứ (lấy vd Gainax chỉ còn là cái vỏ rỗng so với ánh hào quang rực rỡ của ~20 năm trước). Đây là bài viết nhiều kì với số lượng studio lớn nhỏ mình dự định viết về lên tới tầm 60 nên sẽ nhâm nhi mà post từ từ :3.
1/ Kyoto Animation
KyoAni là mẫu hình studio lý tưởng mà đa phần các studio đều mong muốn nhắm đến, cũng như luôn nhận được sự kính trọng từ những người trong ngành. Họ là studio mà “lý lịch” sạch bóng như bước ra từ trang giấy trắng, bạn không thể tìm ra tì vết hay bất cứ scandal nào liên quan đến việc đối đãi nhân sự trong hơn hàng chục năm studio đã hoạt động. Bên cạnh đó, những tác phẩm của KyoAni luôn được nhào nặn một cách tâm huyết, không bao giờ đánh đổi chất lượng vì bất kì lí do gì. Chỉ cần nghe đến tên studio thôi thì bạn có thể đảm bảo chắc chắn những tác phẩm anime họ thực hiện luôn có mảng chất lượng sánh ngang movie, thoả mãn về tất cả các mặt, từ hình ảnh cho đến âm thanh, nội dung và vv …
KyoAni luôn trung thành với phương châm “nhiều năm trồng người” và văn hoá “gia đình công sở” đã ăn sâu vào tận gốc rễ, điều tách biệt họ với đa phần các studio hiện nay.
Các tác phẩm tiêu biểu: Clannad, Hyouka, K-on, Haruhi, Koyabashi, Violet Evergarden …
Ranking: S+
2/ Ufotable
Nếu KyoAni là nhất thì hạng 2 không ai khác ngoài Ufotable. Là studio tư nhân đầu tiên đạt được sự thành công ngang tầm với những gã đại thụ trong ngành, thậm chí soán ngôi cả những ông lớn như Ghibli, Toei … để tạo nên chấn động lịch sử. Thành công Ufo đạt được là do những nỗ lực, cũng như tầm nhìn họ đã kiên trì theo đuổi trong hơn 2 thập kỷ vừa qua. Ufotable lấy KyoAni làm hình mẫu lý tưởng để theo đuổi, tận dụng chủ lực và rèn luyện nhân sự inhouse để đảm bảo trình độ tay nghề của họ cao và đồng đều. Nhưng hướng đi của Ufo hoàn toàn trái ngược với KyoAni, khi một bên đã tách ra hẳn khỏi bộ máy toàn ngành CN để trở nên tự lực với mô hình khép kín, thì Ufo không ngại mở rộng quan hệ hợp tác với các ông lớn khác nhằm đánh bóng tên tuổi thêm cho bản thân.
Những tác phẩm của Ufo nổi bật về mảng hành động dung hoà hoàn hảo giữa hoạt hoạ 2d truyền thống và 3d CGI, cũng như là ngôi nhà mà huyền thoại hoạt hoạ hành động Nozomu Abe đã lựa chọn làm điểm dừng chân cuối cùng.
Các tác phẩm tiêu biểu: Fate (Stay/Night, HF, Zero), Kimetsu no Yaiba, Ninja Scroll, Kara no Kyoukai …
Ranking: S
3/ Toei Animation
Là cái nôi của ngành hoạt hoạ Nhật, xuất hiện còn trước cả “cha đẻ anime” Osamu Tezuka. Là gã khổng lồ thâu tóm gần như trọn phần thị trường mainstream anime. Hiện nay, về mảng hoạt hoạ thì Toei cũng ko thật sự có nhiều thay đổi so với các thập kỷ vừa qua, họ vẫn duy trì đều đặn các tác phẩm mainstream shounen và family/kid shows tuần qua tuần, năm qua năm. Ngoài KyoAni, Ufo thì Toei cũng là studio có chế độ đãi ngộ tốt nhất toàn ngành, cũng như sở hữu đội ngũ hoạt hoạ mạnh mẽ của riêng họ với số lượng nhân sự animator nhiều nhất toàn ngành CN anime.
Điểm bất cập duy nhất của Toei là do chỉ thực hiện mainstream và shounen dài tập là chủ đạo, vì vậy nếu bạn ko thích những bộ như Precure, One Piece (như mình), thì Toei cũng ko để lại gì nhiều ấn tượng. Tuy vậy, những tập high priority với số lượng sakuga bỏng mắt từ OP cùng những show mainstream khác vẫn thường xuyên làm dậy sóng cộng đồng hâm mộ. Gần đây họ có thử nghiệm với số ít dự án “độc lạ” như Girls Band Cry, gặt hái được nhiều tín hiệu tích cực ở cộng đồng. Liệu đây có phải là dấu hiệu cho thấy Toei đã sẵn sàng (và nghiêm túc hơn) trong việc khai thác thị phần late night anime? Chỉ tương lai mới trả lời được.
Các tác phẩm tiêu biểu: One Piece, Precure, Dragon Ball …
Ranking: S
4/ Madhouse
Một trong những đại thụ của ngành CN anime, từng là ngôi nhà của những tên tuổi lẫy lừng như Mamoru Hosoda, Satoshi Kon, Masaaki Yuasa … Nhưng hiện nay, Madhouse đã rất khác so với hình ảnh của họ 20 năm về trước. Nguồn “sức mạnh” của Madhouse đã bị chia năm, xẻ bảy khi những thành viên cứng cựa đều rời bỏ studio để theo đuổi hướng đi riêng. Trong cái rủi có cái may, với sự ra đi của dân lão làng thì lứa trẻ có cơ hội thăng tiến và trong số đó, Madhouse đã trao cơ hội cho Fukushi dẫn dắt những người còn ở lại. Gia nhập studio ko lâu nhưng Fukushi đã nhanh chóng trở thành nhà sản xuất hoạt hoạ lẫy lừng bậc nhất trong lứa thế hệ của anh nhờ vào tài năng quản lý thiên bẩm cùng mạng lưới quen biết rộng lớn, anh đã có trong tay 2 dự án để đời là One Punch Man và Sousou no Frieren. Chừng nào Fukushi còn đấy, thì chừng đó tương lai của Madhouse vẫn được đảm bảo.
Các tác phẩm tiêu biểu: Sousou no Frieren, Sonny Boy, OPM, Card Captor Sakura, Chihayafuru, vv…
(Old Madhouse): Redline, Kaiba, Sennen Joyuu, Paprika … (Satoshi Kon movies), Monster, HxH và vv…
Rank: A+
5/ Ghibli
Nếu Toei có tầm tác động về mặt lịch sử hoạt hoạ ở đất nước Nhật, thì Ghibli đã mang danh tiếng “anime” đến với thế giới. Không một ai biết đến hoạt hoạ Nhật mà chưa nghe qua tên tuổi Ghibli. Có khá nhiều điều thú vị để bàn luận về Ghibli nhưng mình sẽ chỉ đề cập sơ qua một số yếu tố chủ đạo của studio, đó là cách thức họ hoạt động hoàn toàn đối lập với ngành CN. Ghibli chỉ (đa phần) thực hiện những tác phẩm movie, hoạt hoạ theo lối 1s chứ ko phải “hạn chế” thường thấy. Chính vì vậy trong một thập kỷ trở lại đây, Ghibli gặp nhiều khó khăn trong sản xuất vì nhiều yếu tố khác nhau. Vốn đầu tư cao nhưng tác phẩm kén người xem, cũng như sự ra đi của Isao Takahata đã giáng đòn mạnh vào hệ thống sản xuất của studio, và thời gian bên cạnh nghệ thuật của huyền thoại Hayao Miyazaki cũng không còn nhiều.
Đế chế của Ghibli “hậu Hayao” tương đối ảm đạm, bức tường bác Hayao là quá lớn để có thể tìm người kế thừa duy trì triều đại Ghibli. Mới gần đây có thương vụ NTV (tập đoàn truyền thông sở hữu Madhouse) mua lại Ghibli nên theo mình nhận định thì có khả năng Ghibli sẽ được tái cấu trúc để chuyển hướng một phần sang sản xuất anime truyền hình. (Fun fact: Sousou no Frieren có một phần staff của Ghibli tham gia thực hiện).
Các tác phẩm tiêu biểu: Spirited Away, Totoro, Howl’s Moving Castle, The Boy & The Heron, vv…
Rank: A+
6/ A-1 Pictures
A-1 từng là cái tên “tai tiếng thì nhiều” mà “danh tiếng” thì ít. Một thập kỷ trước, A-1 không phải là tên tuổi gắn liền cùng chất lượng do chỉ quan tâm thực hiện những bộ “mì ăn liền” ra mắt trong thời gian ngắn, đồng thời họ cũng dính vào nhiều scandal liên quan đến đối đãi nhân sự ko mấy tốt đẹp làm ảnh hưởng đến hình ảnh studio. Dần dà thì A-1 nhận ra tầm quan trọng trong việc duy trì chất lượng, anime là mũi nhọn cần được tập trung trong chiến lược “media mix” của Aniplex/Sony sau thành công vang dội từ franchise Idol Master, cũng như số ít tác phẩm có tiếng tăm như AnoHana, Your Lie In April.
Hiện nay, A-1 Pictures đã ở vị trí tốt hơn so với điểm xuất phát hơn 10 năm về trước, nhưng bộ máy sản xuất cồng kềnh, kém hiệu quả vẫn là điều studio cần phải cải thiện – một số bộ A-1 Pictures thực hiện trong những năm trở lại đây đều xuất hiện vấn đề, dẫn đến trì trệ như 86, Nier … Tất nhiên, họ cũng sở hữu những tuyến sản xuất chủ lực mạnh mẽ (như line sản xuất Kaguya-sama đang thực hiện Makeine, tuyến chủ lực đảm nhận SAO …) để “gánh” nốt phần còn lại.
Các tác phẩm tiêu biểu: Sword Art Online, Working!!, Idol Master, AnoHana, Oreimo, 86, LycoReco, Kaguya-sama vv…
Rank: A
7/ Cloverworks
Người anh em song sinh của A-1 Pictures, so với người “anh cả” thì đứa em hội tụ những gì tinh hoa nhất từ người anh, đồng thời loại bỏ những khuyết điểm vốn có. Trên thực tế, sự ra đời của Cloverworks là do Aniplex/Sony muốn xây dựng nên thương hiệu mới mẻ, tách xa khỏi hình ảnh “tai tiếng” của A-1 Pictures và họ đã thành công. Tiền thân của Cloverworks là “Koenji studio” – vốn là studio danh giá nhất ở A-1 Pictures, được đầu tàu Yuichi Fukushima dẫn dắt với dự án Idolmaster Cinderella Girls và Your Lie In April. Về sau, Cloverworks chiêu mộ thêm Shota Umehara để củng cố những tuyến sản xuất chất lượng. Umehara là một trong những gương mặt tài giỏi nhất ở lứa thế hệ của anh, mang đến những hit lớn như Dress Up Darling, Bocchi the Rock giúp nâng tầm thương hiệu Cloverworks.
Cloverworks hiện nay chính là hình ảnh “cách tân” của A-1 Pictures, với mặt chất lượng đảm bảo (phần nào).
Các tác phẩm tiêu biểu: Bocchi the Rock, Dress Up Darling, Akebi, Darling in the FranXX, Aobuta vv …
Rank: A+
Trong bài tiếp theo mình sẽ tiếp tục cover về các studio sau: WIT, Production I.G, Bones, Shaft, Trigger, Mappa, Sunrise. Hẹn gặp lại các bạn. Nếu bạn tò mò muốn biết về studio nào đấy thì hãy để lại bình luận, tuỳ vào số lượng likes mà có thể mình sẽ đôn studio ấy lên để viết trước trong danh sách tổng quan thứ hạng :3.
