Những vấn đề của mình với “ISEKAI”.
Đây có lẽ không phải là từ xa lạ nếu bạn biết đến anime. “Isekai” là một thể loại đã và đang rất thịnh hành trong rất nhiều năm trở lại đây không chỉ giới hạn trong các thị trường như anime, manga, LN. Isekai mang nghĩa “thế giới khác” và thường có những motif quen thuộc trong câu chuyện như một nhân vật “tình cờ” bị lạc hoặc đầu thai sang thế giới viễn tưởng, đồng thời sở hữu những khả năng “bá đạo” để giúp cuộc sống trở nên dễ dàng hơn.
Đây là thể loại đặt nặng tính giải trí, cũng như đề cao khía cạnh “escapism” (trốn thoát) – người xem tìm đến thể loại này cốt để trốn tránh thực tại, họ muốn chìm đắm vào những câu chuyện chỉ có trong ảo mộng để dẹp đi mọi buồn phiền của hiện thực. Có cầu thì ắt có cung, “isekai” lên ngôi trong xã hội mang nhiều áp lực về công việc, về cuộc sống như một món giải trí tức thời.
Tất nhiên, suy cho cùng thì “isekai” không phải là điều gì đó xấu, thể loại cũng chỉ là tập hợp của những motif được sự dụng thường xuyên và thành công trong việc lôi kéo đối tượng người xem. Tuy vậy, thời đại công nghệ phát triển dẫn đến sự ra đời của nhiều trang web, diễn đàn, nơi bất kì ai cũng có thể chia sẻ những mẩu truyện họ viết. Điều này dẫn đến số lượng các cây bút trẻ bùng nổ, gây nên sự phân chia rõ ràng về trình độ và chất lượng “khập khiễng” giữa các tác phẩm isekai khác nhau trên thị trường.
Không bàn đến những tác phẩm dù mang nhãn mác “isekai” nhưng vẫn lôi cuốn, hấp dẫn như Konosuba, Mushoku Tensei … thì đa phần các bộ thuộc thể loại này đều đâm vào những lối mòn sau đây.
Từ một kẻ thất bại, họ bỗng dưng nhận được những kỹ năng thần thánh, giúp họ vượt qua mọi thử thách dễ dàng.
Trong cuộc sống, ai cũng phải cố gắng để đạt được đích muốn của mình. Có thành công nào mà ko phải trải qua gian nan, khổ đau và hy sinh mất mát? Chính sự hy sinh, cực khổ mà chúng ta trải qua để đạt được kết quả mới tạo nên cảm giác thoả mãn, ta biết công sức bỏ ra được đền đáp xứng đáng. Việc cho nhân vật đạt được mục đích dễ dàng, không qua qua trình gian khổ mà chỉ bằng kỹ năng “ăn gian”, bằng sự tình cờ đã lấy đi cảm giác thoả mãn của mình, từ đó khiến bản thân mình khó kết nối được với nhân vật. Mình sẽ dễ cảm thông hơn nếu như chứng kiến nhân vật vùng vẫy, gặp thất bại để rồi tiếp tục tiến bước và đạt lấy thành quả. Quá trình cố gắng và nỗ lực của nhân vật, dù khi gặp thất bại, sẽ cộng hưởng mạnh mẽ với người xem, vì ai mà chẳng trải qua chặng đường vất vả tương tự như vậy.
.
Lối mòn kế tiếp, là việc thể hiện sự phát triển hoặc tiến triển của nhân vật qua những thông số (stats) như game RPG vậy.
Và đây là điều tạo nên sự khác biệt giữa một người viết truyện giỏi, và một tay mơ chỉ biết chạy theo công thức mì ăn liền. Việc cho nhân vật tăng level, thêm số vào bảng stats với hệ thống skills y hệt một game RPG là điều lười biếng, vì người viết non kinh nghiệm, không thể truyền đạt nổi nhân vật đã thay đổi và phát triển như thế nào rõ ràng với mình. Nếu lấy đi những con số, bảng skills, level, thì họ còn gì? Nâng bảng stats, level (cấp độ) là con đường tắt tạo sự phát triển vì tác giả chả cần bận tâm nghĩ ngợi tình tiết cần có cho nhân vật phải phấn đấu, trải qua thử thách như thế nào để đạt được trình độ ở thời điểm hiện tại trong câu chuyện.
Cá nhân mình cảm thấy rằng dù có bê nguyên si hệ thống thông số, cấp độ từ RPG qua nhưng trong game ta cũng cần bỏ công bỏ sức ra “cày”, đầu tư cho nhân vật, quá trình này từ đó sẽ tạo nên sự kết nối đến nhân vật chúng ta đã tạo ra (hơn là chơi một nhân vật đã được người khác luyện sẵn cấp độ). Điều này hoàn toàn trái ngược với những gì diễn ra trong đa phần “isekai”, chúng ta chỉ “thấy” nhân vật lên cấp độ, max điểm qua một hai dòng miêu tả, qua vài trang manga mà không thật sự trải qua hẳn quá trình khổ luyện gian nan (lí do vì sao những tác phẩm shounen thuần vẫn có các training arc hoặc tournament arc).
Điều cuối cùng làm mình ngán “isekai”, gọi là lối mòn cũng ko đúng lắm trong trường hợp này. Hiện nay thị trường đã bão hoà với hàng trăm, hàng nghìn tựa isekai mỗi năm, thì người viết thường hướng đến những chiêu trò “gimmick”, dị giáo và … tà đạo để lôi kéo sự chú ý khán giả, như chuyển sinh thành heo, thành máy bán hàng, suối nước nóng … Chỉ đọc qua tiền đề thôi mà đã không muốn đụng vào rồi. Nếu người viết thật sự có trình độ thì ko cần dùng chút chiêu trò nào để lôi kéo khán giả đâu.
Cứ thấy bộ isekai nào có chữ “cheat” trong tiêu đề, hay cái gì dị dị là mình sẽ tránh như tránh tà . Tất nhiên các vấn đề về isekai của mình ko chỉ gói gọn ở những điều kể trên, nhưng đấy những điều trông như “gai trong mắt” mà chẳng thể nào bỏ qua được khi bắt gặp một bộ truyện có nhãn isekai (dùng kèm cho tensei được luôn). Xem ra ngày mà isekai / tensei thoái trào còn lâu, vẫn phải học cách sống cùng thôi .