86 tiếp tục một lần nữa chứng minh đây là dự án “con cưng” của đội ngũ thực hiện, tập tuần này được Kyouhei Ishiguro (đạo diễn Your Lie in April, Words Bubble Up Like Soda Pop …) đảm nhận bảng vẽ phân cảnh nên khỏi phải nói, sắc thái tâm lý của nhân vật được biểu cảm hết sức tài tình và sâu sắc. Chỉ tiếc là tuần sau chúng ta sẽ không có tập 86 mới để xem vì quá trình sản xuất đang gặp vấn đề. Tuy nhiên mình lại ủng hộ sự lựa chọn này, nếu làm không kịp thì cứ tạm hoãn, chăm chút và hoàn thiện tập hơn là đánh đổi về chất lượng chỉ để lên sóng đúng giờ.
Sau tập trước “tưng bừng khói lửa” thì tập tuần này lại có phần im ắng hơn. Nhưng không vì thế lại kém phần hấp dẫn, và đây là hướng đi mình rất thích ở 86 nói chung. Tác phẩm không ngại dành thời lượng để phát triển nhân vật, ngay cả khi phần cốt truyện đang dầu sôi lửa bỏng, 86 vẫn có sự cân bằng giữa tình tiết hành động và những khoảng lặng để xây dựng nội tâm nhân vật, làm bền chặt hơn sự gắn kết về mặt cảm xúc với khán giả theo dõi.
Chỉ trong những phút đầu người xem đã bị đẩy vào tình huống tuyệt vọng, ngàn cân treo sợi tóc của bên cộng hòa đang dành giựt sự sống, dẫn đầu tuyến phòng thủ cuối cùng là Lena. Đây là cách mà bạn thiết lập nên mở đầu tập để khiến khán giả quan tâm, không những khán giả – dưới góc nhìn Lena – thấy được số phận đã được “định sẵn”, một số phận hẩm hiu của nền cộng hòa, mà qua đó ta còn biết Shinei đã “cảm nhận được gì”, vốn rất quan trọng, thể hiện nên tâm lý cô đơn và u sầu của anh trong tập.
Trong thời thế hiểm nguy thì bộ mặt con người mới được làm rõ. Liên bang cũng không khác Cộng hòa là bao, 86 lại được xem như những con cừu đem đi hiến tế, chỉ đơn giản vì họ là “quái vật”, khác người, bị xã hội dị nghị. Nếu xét trên phương diện logic mà nói, lựa chọn của Liên bang rất hợp lý, vì chỉ Shinei với khả năng maphack và đồng đội của anh mới có khả năng hoàn thành nhiệm vụ phá hủy Morpho, 86 hiện đang là đội ngũ tinh nhuệ bậc nhất Liên bang.
Sẽ là quá phi lý nếu ta phái đi một nhóm người không nắm chắc phần thắng, thì sự hy sinh của họ chỉ là vô ích. Nhưng sâu xa hơn, ta thấy rằng, đây vẫn là chủ đề “ít đánh đổi nhiều” của chủ nghĩa vị lợi (utilitarianism) vốn đã quá quen thuộc trong A-M nói chung, khi ích lợi số đông luôn được đặt lên hàng đầu để có thể “chà đạp” lên nhân phẩm của một bộ phận thiểu số. Mình biết nhiều bạn cho rằng Liên bang thì có phần tốt hơn, ừ thì mình cũng đồng ý, tuy nhiên, sự “bình đẳng” mà 86 hằng mong ước không bao giờ đạt được. Dù ở đâu thì họ – những con người 86 – cũng bị … “đối xử”, không như gia súc thì cũng bằng lòng thương hại, họ luôn bị cô lập, không thể hòa nhập được với xã hội. Kêu chọn giữa Liên bang với Cộng hòa, thì cũng như chọn lựa giữa cái nào … bớt ác hơn thôi (The Lesser Evil).
Trên thực tế, mình thấy 86 cũng mang không ít các vấn đề thời sự nóng bỏng hiện nay, mà nếu diễn giải ta sẽ hiểu lí do vì sao Shinei và đồng đội dù biết nhiệm vụ sắp đến chẳng khác nào tự s.át nhưng họ vẫn làm. Những con người Liên bang bảo vệ quyền lợi của 86 làm mình liên tưởng đến bộ phận SJW, nói thật ra thì SJW chính là những người … phân biệt nhất, SJW luôn cho rằng những người da màu “cần” được họ bảo vệ, vì lí do đơn giản là trong mắt họ, đây là những nhóm người “thiểu số” thiếu năng lực, tri thức lẫn nhận thức để tự quyết định bất kì điều gì cho bản thân. SJW liệu có đang đấu tranh vì những nhóm người này? Hay chỉ đơn giản là để thỏa mãn cái tôi, cái tính tự cao tự đại và “hào phóng ban phát” của họ? Áp đặt nó lên Shinei, ta sẽ thấy 86 cũng có lòng tự trọng riêng. Họ chiến đấu vì danh dự, chỉ qua chiến trường, họ mới tạo ra “giá trị” cho riêng mình. Nếu lấy nó đi thì 86 còn lại gì?
Hãy đánh giá một người qua năng lực, chứ không phải qua màu da hay hoàn cảnh!
Đến với chi tiết lúc tư lệnh gọi Shinei vào căn phòng, khi ông hỏi Shinei cho biết vị trí của Legion, thì trong tiềm thức Shinei đã chỉ ra chỗ bên Cộng hòa, với thủ đô San Magnolia được tô dải màu đỏ rực báo hiệu Legion đã hoàn toàn xâm chiếm rồi (Ảnh 1 trong cmt). Chi tiết này tuy nhỏ, nhưng nó lại ám chỉ rằng, hình ảnh Lena vẫn đang in đậm sâu trong tâm trí Shinei (và như mình kết luận từ tập trước thì chính Lena là người đã giúp Shinei thoát ra khỏi trạng thái cuồng loạn).
Cảnh tiếp theo là cảnh khá tinh tế, tên chiến dịch là “Spearhead” làm ta liên tưởng đến tên gọi của tiểu đoàn trước đây Shinei dẫn dắt. Hình ảnh và tiếng nói của đồng đội cũ hiện về, rồi tan biến thành những thẻ tên. Cảnh này là một original scene (cảnh nguyên tác) chỉ ở riêng anime đã giúp “nâng tầm” tác phẩm lên một bậc. Các thẻ tên rớt xuống, tan vỡ ra, tượng trưng cho sự buông xuôi của “gánh nặng” mà Shinei đã mang theo (3).
Cả thế giới của Shinei như bị “đảo ngược” (2), Shinei tuy vẻ ngoài vô cảm, nhưng hình ảnh phản chiếu của anh qua tấm gương thì lại như muốn khóc (6)!
“Tôi sẽ không để cậu chết
Vậy tôi muốn cô sống lâu hơn chúng tôi
Đừng bỏ tôi lại
Đó là mong muốn của tôi
Tôi sẽ không quên
Tạm biệt”
Những tưởng Lena sẽ sống lâu hơn, sẽ là người ghi nhớ những ký ức về Shinei và gánh nặng anh đã mang theo, nhưng trớ trêu thay, cô lại là người ra đi trước. Ta có thể thấy sự chuyển biến trong tâm trạng Shinei, đầy nỗi tuyệt vọng và không thiết sống. Đoạn cảnh Shinei nói lời từ biệt với Lena, ta thấy hình ảnh loài hoa rất quen thuộc trong văn hóa Nhật, đấy là hoa “bỉ ngạn” (Red Spider Lily), tượng trưng cho lời chia tay, lời chào từ biệt cuối cùng, hai người sẽ không còn gặp lại nhau (4+5). Lena đã đi trước, giờ thì đến phiên Shinei, cậu sẽ tìm đến cái ch.ết, lí do vì sao dù đây là nhiệm vụ tự s.át, cậu vẫn cam lòng chấp nhận, đối với cậu, nó sẽ như sự giải thoát. Liệu có điều gì có thể giúp cậu thoát khỏi bờ vực của sự tuyệt vọng không? Ta phải chờ … 2 tuần nữa để biết.
Trong cảnh post-credit scene (sau ending), ta thấy một San Magnolia trong đống đổ nát, hoang tàn, đây là những hình ảnh tương đồng, shot-by-shot với một San Magnolia ở đầu tập. Và thêm một chi tiết tréo ngoe nữa, shot cho thấy “86 cút khỏi đây” trên tấm bảng đen, rồi ngay sau đó là hình ảnh những 86 ngã quỵ khi tay vẫn cầm súng để ra sức bảo vệ những con người vô ơn của nền Cộng hòa.
“Những gì ta đã làm là để cho ngày hôm nay …
Để bảo vệ danh dự của chúng ta
Hãy chiến đấu cho tới cùng”
Những lời nói của Lena đã in đậm sau trong tâm trí những con người 86. Cho đến hơi thở cuối cùng, 86 vẫn làm tròn bổn phận và trách nhiệm, bảo vệ danh dự của họ. Và chỉ khi ở bên cạnh Lena, sự bình đẳng của họ mới được công nhận.
Vẫn là một tập giữ vững phong độ và hết sức tuyệt vời từ A-1 Pictures và đội ngũ của đạo diễn Ishii, dù có phải chờ thêm 1 tuần nữa cho tập tiếp theo thì cũng đáng!
