v4v đề cử Odd Taxi.
Trong những năm gần đây, theo mình thì Odd Taxi là tác phẩm mystery xuất sắc nhất, không chỉ vì những yếu tố chi tiết được móc nối đan xen, mà cả về cái chất nguyên tác và sự “mạo hiểm” dám chịu chơi của đội ngũ thực hiện tác phẩm.
Trước nhất, nếu bạn nhìn sơ qua lí lịch của đạo diễn Baku Kinoshita và nhà viết kịch bản Kazuya Konomoto thì bạn sẽ nhận ra Odd Taxi chính là tác phẩm anime đầu tay của họ. Nhưng không vì thế lí lịch họ “trắng toát” mà trái lại, cả hai đều có ít nhiều kinh nghiệm trong ngành giải trí nói chung. Konomoto là một mangaka cứng tay, từng để lại dấu ấn qua Setoutsumi, Crows Respect, lẫn đảm nhận kịch bản cho số ít live-action. Trong khi đó, đạo diễn Kinoshita luôn thể hiện khả năng sáng tạo qua những thước phim hài ngắn, lẫn dùng cho quảng cáo. Đến với Odd Taxi, tác phẩm là sự dung hợp hài hòa từ tầm nhìn nghệ thuật ở Kinoshita, với lối viết kịch bản đặc sắc ở Konomoto, được thôi thúc bởi đam mê nghệ thuật và ham muốn sáng tạo.
Thậm chí khi tác phẩm được bật đèn xanh thực hiện, ngay cả ủy ban sản xuất cũng không trông mong Odd Taxi sẽ thành công – họ sẽ chỉ sản xuất đĩa BD khi đủ số lượng đơn hàng đặt trước, vỏn vẹn là con số 300 ít ỏi mà thôi – để giảm thiểu tối đa chi phí sản xuất. Thế nhưng, nhờ sức mạnh cộng đồng – khi tình yêu nghệ thuật đã thật sự chạm đến trái tim khán giả – người người truyền miệng, con số đơn hàng đã nhảy lên 6000 (vốn là rất lớn với tình hình băng đĩa hiện nay), lẫn dẫn đến sự ra mắt của dự án movie trong năm sau.
.
Thoạt nhìn thì Odd Taxi mang những hình ảnh thú vật mô phỏng loài người, xen kẽ nét art đơn giản. Điều này tạo cảm giác đây là một kid show, thiếu những yếu tố “thị trường” để làm bạn phải ngó qua. Nhưng đừng nhìn mặt mà bắt hình dong, tất cả đều có những dụng ý nhất định. Hình ảnh loài vật, ngoài việc phục vụ cho một tình tiết quan trọng sẽ được hé lộ ở cuối truyện, còn được sử dụng xuất sắc trong việc xây dựng hình ảnh nhân vật. Những đặc tính của từng nhân vật được cô đặc và đơn giản hóa qua hình tượng của các con thú khác nhau. Lấy vd, các idol trong tác phẩm thường được thể hiện qua loài chó, mèo được yêu thương cưng chiều, góp phần nêu bật được sự dễ thương, lẫn ngây thơ trong sáng của những cô gái trẻ. Trái lại, những gã tội phạm thường xuất hiện trong hình dạng của các con thú săn mồi (hổ, cá sấu …) tạo cảm giác dữ dằn, nguy hiểm. Thế nhưng, khi bạn đã quá quen thuộc với đặc tính của một giống loài, thì cũng là lúc tác phẩm sẽ dễ đánh lạc hướng bạn. Ngay cả con mèo cũng có vuốt sắt, nanh nhọn.
Hình ảnh loài vật xen kẽ nét art đơn giản cũng giúp khán giả không mất quá nhiều thời gian ghi nhớ đặc tính của từng nhân vật được giới thiệu (khá nhiều đấy), người xem sẽ dễ nhận biết hơn vai trò nhất định của họ trong câu chuyện. Mặt khác, bề mặt “dễ thương” sẽ giúp tạo nên sự tương phản mạnh mẽ qua các chủ đề châm biếm, lẫn hài hước về mặt tối xã hội khi được phác họa.
Theo vết bánh chiếc taxi của gã tài xế trung niên, chiếc taxi “kì lạ” dẫn dắt người xem từ tình tiết này sang tình tiết khác, đồng thời xâu chuỗi sự kiện lại với nhau từ câu chuyện của những vị khách trên xe. Những câu chuyện này trải dài về nhiều chủ đề xã hội tại Nhật, có những câu chuyện bình dị, cũng có những câu chuyện trĩu nặng xoay quanh tệ nạn hoặc những vấn đề nóng bỏng đang diễn ra. Thế nào là giá trị của một con người trong thế giới khi công nghệ và mạng xã hội đang thống lĩnh? Liệu có thể đo lường cái giá trị này bằng số lượng người theo dõi, thích, hay túi tiền của họ? Nhiều vấn đề được chia sẻ cũng phản ánh một phần các tệ nạn khác như nghiện ngập quá đà làm đảo lộn cuộc sống, như anh chàng mê mẩn với món đồ SSR ảo đến mức đi chôm thẻ tín dụng của gia đình, hoặc một fan cuồng tiêu hết tiền lương chỉ để ủng hộ cho idol anh yêu thích, chủ đề mà nhiều người sẽ khó chịu, lườm mắt mà tránh.
Những tình tiết dần có sự liên kết, tạo thành một bức tranh tổng thể với vòng xoáy thủ đoạn mà gã lái taxi tốt bụng bị cuốn vào. Những nhân vật gã đã gặp trên chiếc taxi, lại có sự móc nối, liên kết chồng chéo với nhau về nhiều mặt. Và những câu chuyện của họ không chỉ phản ánh tệ nạn xã hội dưới lăng kính chân thật, mà một phần còn làm rõ động cơ của từng người, tạo thiện cảm với người xem. Nhiều âm mưu dần lộ diện, kẻ bị phản bội, người bị lợi dụng, nhưng tâm điểm, vẫn là lòng tốt của một gã muốn giúp tất cả mọi người, không ham tiền, địa vị, một anh hùng đời thường, muốn sống một cuộc đời bình dị trong dòng đời đưa đẩy.
Ta có thể thấy Kinoshita là đạo diễn rất “sành” phim ảnh, có nhiều tập ông sử dụng lối kể phi tuyến tính để giúp những câu chuyện tưởng như khô cằn trở nên thú vị hơn, đồng thời kích thích trí tò mò của khán giả. Lối kể chuyện của ông làm mình liên tưởng đến bậc thầy Christopher Nolan qua tác phẩm Memento vậy, trong Odd Taxi bạn sẽ thường bắt gặp lối kể mang phong cách tương đồng: một tuyến truyện được kể trước để tạo sự tiếp diễn cho tác phẩm, song song là tuyến truyện “kể ngược” như vụn bánh mì, nhằm tạo nên manh mối để khán giả thỏa sức suy luận. Khi bạn nhận ra những chi tiết tương quan, thì cái cảm giác vén bức màn để lộ ra một bức tranh toàn cảnh nó phấn khích vô cùng.
Điều mình đánh giá cao là cặp đôi kịch bản – đạo diễn đã tuân thủ rất nghiêm nguyên tắc “khẩu súng của Chekhov”, hễ đã cho thấy có đạn trong nòng, là phải bắn! Không có một chi tiết nào là thừa! Các chi tiết tưởng như vụn vặt nhỏ sẽ là chìa khóa quan trọng để báo hiệu, cũng như giải đáp những thắc mắc về sau, lẫn tạo tiền đề thúc đẩy cốt truyện tác phẩm. Lấy vd, chẳng ai ngờ rằng một pha phóng nhanh vượt ẩu của Odokawa vào người con nghiện Tanaka đã dẫn đến chuỗi tình huống phát triển thú vị không thể lường được! Các nhân vật trong Odd Taxi đều có sự liên hệ với nhau không ít thì nhiều, và hành động lẫn quyết định của họ sẽ ảnh hưởng đến số phận các nhân vật khác.
Odd Taxi không giấu giếm những manh mối quan trọng, để rồi ném chúng ra khi câu chuyện yêu cầu. Không, tác phẩm tự tin “trưng bày” hiện trường trước mặt người xem – thậm chí nhiều điềm báo đã xuất hiện từ rất sớm nếu bạn tinh ý quan sát, nhưng vẫn đủ sức tạo nên bất ngờ bằng lối kể chuyện thông minh với các nút thắt phải làm bạn trầm trồ kinh ngạc. Kể cả khi bạn đã đoán ra, Odd Taxi vẫn gây được cảm giác thỏa mãn khi chứng kiến tình tiết – đúng như bạn suy luận – thi triển lên màn ảnh.
Các giải danh dự ở hạng mục này: Shadow House, Sonny Boy.
Nhận xét ngắn gọn xíu, mình khá thích cách Shadow House hé lộ nên bí mật của gia đình bóng tối, lẫn phác họa mối quan hệ cùng tiến giữa Emil với cô chủ Kate. Còn về phần Sonny Boy, tác phẩm có nhiều yếu tố mang tính trừu tượng thú vị, tùy trải nghiệm người xem. Tuy nhiên, nếu muốn nắm được đa phần ý nghĩa mà không chạy quá xa dụng ý truyền đạt thì bạn sẽ phải mò và tìm đọc những bài phỏng vấn của chính đạo diễn Shingo để hiểu ý đồ ông.
